Wydarzenia
"Rozbieranie Madonny". Ponowoczesna proza polska wobec pobożności maryjnej – nowa książka prof. Adama Regiewicza
Data dodania: 24-10-2023
„Rozbieranie Madonny", pomimo erotycznego skojarzenia, jest opowieÅ›ciÄ… o ukrywaniu, stÅ‚umieniu czy nawet wyparciu. WspóÅ‚czesna literatura postmodernistycznej proweniencji przyzwyczaiÅ‚a swoich odbiorców do podważania wszystkiego, co wiąże siÄ™ z religijnoÅ›ciÄ…. Od lat konsekwentnie sprzeciwia siÄ™ wszelkim przejawom pobożnoÅ›ci, dajÄ…c temu wyraz czy to na poziomie tematycznej prowokacji czy też w estetyce pastiszu lub parodii. Przedmiotem tych ataków staje siÄ™ najbardziej widoczna a zarazem sformalizowana i utrwalona w polskiej tradycji forma pobożnoÅ›ci zwiÄ…zana z postaciÄ… Maryi.
„Rozbieranie Madonny", napisane w kluczu Agambenowskim, przenosi temat maryjnoÅ›ci z wyizolowanej sfery koÅ›cielnej do codziennoÅ›ci, tym samym pozwalajÄ…c odkryć w tej zwykÅ‚oÅ›ci pokÅ‚ady religijnego dyskursu. AnalizujÄ…c podejmowane przez tÄ™ literaturÄ™ wÄ…tki maryjne, autor podejmuje siÄ™ próby dekonstrukcji kultu maryjnego, odsÅ‚aniajÄ…c kolejne warstwy kulturowych naleciaÅ‚oÅ›ci. PrzyglÄ…da siÄ™ kolejno samej obecnoÅ›ci obrazu Matki Boskiej i zwiÄ…zanego z tym wizerunku używanego w komunikacji kulturowej, a coraz częściej politycznej, w walce ideologicznej; przestrzeni Jasnej Góry i CzÄ™stochowy jako duchowej stolicy Polski, polskiej pobożnoÅ›ci i utrwalonej konstrukcji tożsamoÅ›ciowej Polaka-katolika tak Å›ciÅ›le powiÄ…zanej z kultem maryjnym.
Podejmowana przez literaturÄ™ o zdecydowanie lewicowych poglÄ…dach walka z maryjnoÅ›ciÄ… wyraża jednak pewnÄ… bezsilność wobec siÅ‚y owego kultu i mimowolny podziw dla jego kulturowego i duchowego oddziaÅ‚ywania. ZadziwiajÄ…ce na tym tle okazuje siÄ™ zafascynowanie nurtu feministycznego wspóÅ‚czesnej prozy postaciÄ… Maryi, wiążącego siÄ™ z jednej strony z pogardÄ… dla kobiety wpisanej w patriarchalny Å›wiat, z drugiej zaÅ› z zadziwieniem dla znaczenia pozycji, jakÄ… w takim Å›wiecie zajmuje. Paradoksalnie zatem, choć wspóÅ‚czesne literackie przywoÅ‚ywania Maryi czÄ™sto wiążą siÄ™ z polemikÄ… z kultem narodowym, z polskÄ… tradycjÄ… maryjnÄ…, w gruncie rzeczy nie potrafiÄ… ich zignorować.
Książka została wydana nakładem krakowskiego Instytut Literatury.